عدالت جنسیتی با بی عدالتی در نظام آموزشی استان ایلام

مقدمه و هدف: مقوله عدالت آموزشی اخیراً در نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ملل مورد توجه قرار گرفته است. کنوانسیون ها، معاهده ها و اعلامیه های زیادی در جهان به منظور تأکید بر این حقوق تبیین و صادر شده است. این موضوع در برنامه توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور ما نیز از جایگاه قابل توجهی برخوردار است. ضرورت تبیین این موضوع در جامعه ما به خصوص در مناطق و استان های کمتر توسعه یافته ای چون ایلام می تواند فرصت اصلاح و تجدیدنظر در برنامه های توسعه را فراهم نماید. مطالعه حاضر با هدف تعیین عدالت جنسیتی یا بی عدالتی در نظام آموزشی ایلام اجرا شد. روش ها: تحقیق حاضر از نوع پژوهش ارزشیابی است. داده های مورد نیاز از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 جمع آوری شده و شاخص عدالت جنسیتی در آموزش با استفاده از نتایج تفصیلی استان - شهرستان سرشماری نفوس و مسکن سال 1390 محاسبه و با شاخص ارائه شده توسط یونسکو مورد تحلیل قرار گرفت. نمونه آماری کل استان ایلام (503840 نفر) بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری spss در سطح آمار توصیفی صورت گرفته است. یافته ها: تحلیل یافته های مربوط به عدالت جنسیتی در آموزش استان ایلام، حکایت از آن دارد که در مجموع عدالت جنسیتی در مقطع ابتدایی (05/1) نزدیک به تحقق هدف است که مشابه با وضعیت کشوری (99/0) هست. در مقاطع راهنمایی (90/0 نسبت به 96/0) و متوسطه (84/0 نسبت به 01/1) شاخص استانی وضعیت نامناسب تری نسبت به شاخص کشوری دارد و بی عدالتی به ضرر دختران است. در مقطع پیش دانشگاهی (38/1) بی عدالتی به ضرر پسران است، در مقطع عالی (99/0) نیز تقریباً شاخص برابری جنسیتی در آموزش محقق شده است. وضعیت این شاخص به تفکیک شهرستان های استان گویای این مسئله است که بهترین وضعیت عدالت جنسیتی در آموزش در شهرستان آبدانان دیده می شود که با بهبود این شاخص در مقطع پیش دانشگاهی به بهترین وضعیت خود می رسد. وضعیت شاخص در شهرستان های دیگر استان نامطلوب بوده و راه زیادی تا وضعیت مطلوب آن وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به بافت روستایی استان ایلام و اهمیت جنسیت پسر در این فرهنگ، وجود بی عدالتی به ضرر دختران در مقاطع راهنمایی و دبیرستان با در نظر گرفتن این که جایگاه تصمیم گیری در این دوران درون خانواده است، قابل توجیه بوده، در صورتی که این مسئله با آغاز دوره پیش دانشگاهی برعکس می شود. در مجموع انتظار می رود سیاست گذاران امر آموزش و پرورش با ترسیم سیاست ها و برنامه های مناسب در رفع محرومیت های دختران امروز و زنان فردا بکوشند چرا که ایجاد برابری و آموزش حقوق انسانی به دختران، پسران، والدین و ارتقای مهارت های زندگی می تواند زمینه را برای ایجاد جامعه ای سالم و رو به توسعه و خانواده های رو به رشد منطبق بر فرهنگ و باورهای ملی و هماهنگ با شرایط نوین اجتماعی فراهم نماید.